İngilizcenin en temel konularından biri olan İngilizce öge sıralaması konusunu öğrenmek ve cümlelerinizle etkili bir şekilde kullanabilmek istiyorsanız, bu dersimizi dikkatli bir şekilde çalışmanız gerekir. Dersin sonuna geldiğinizde İngilizce'nin mantığını anlamaya dair çok ciddi bir adım attığınızı ve İngilizce'nin o kadar da zor olmadığını göreceksiniz. İnternette hiçbir yerde bulamayacağınız İngilizcenin mantığını anlattığımız bu dersimize başlayalım.
Dersimizin başında İngilizce ve Türkçe'nin öge sıralaması farklıdır, dedik. Aşağıdaki Türkçe örneği inceleyerek Türkçe'deki öyle sıralamasının nasıl olduğunu görelim.
Yukarıdaki örnek cümleye baktığınızda birinci sırada cümlenin öznesini kullanıldığını görürsünüz. İkinci sırada cümlenin nesnesi, yani "seni" ifadesi yer almış, üçüncü sırada ise cümlede yapıldığı belirtilen eylem kullanılmış. "Ben seni severim" cümlesinde gerçekleştiği bildirilen eylem "sevme" eylemi olduğu için cümlenin sonunda "severim" kelimesi yer almış. Şimdi bu cümleyi İngilizce'ye çevirerek nasıl kurabileceğimizi görelim;
Hemen hemen herkesin duymuş olduğu bu İngilizce cümlede, birinci sırada "ben" anlamına gelen "I" zamiri kullanılmış. Bu anlamda Türkçe ve İngilizce benzerdir. Yani her iki dilde de cümlelere cümlenin öznesi ile başlanır. İkinci sırada ise "sevmek" anlamına gelen "love" kelimesi kullanılmış. Bu noktadan itibaren Türkçe ve İngilizce birbirinden farklılaşıyor. İngilizcede cümlelerde özneden hemen sonra cümlenin fiili kullanılır. Yani o cümlede yapıldığı bildirilen eylem. Üçüncü sırada ise "seni" anlamına gelen "you" kelimesi kullanılmış, yani cümlenin nesnesi 3. sırada yer almış.
Türkçe'de;
"özne+nesne+yüklem"
şeklinde sıralanırken, İngilizce;
"özne+yüklem+nesne"
şeklinde sıralanmış. "Seni severim" ve "I love you" cümlelerini birbirleriyle karşılaştığımız aşağıdaki görseli dikkatle inceleyiniz;
Yukarıdaki görselden görebileceğiniz gibi; Türkçe'de ve İngilizce'de öge dizilimi farklılaşmıştır. Bir başka örnek cümle daha analiz edelim.
Yine bu cümlede de, cümleye özneyle başlanmış; ikinci sırada ise "nefret etmek" anlamına gelen "hate" fiili kullanılmış. İngilizce cümlelerde ikinci sırada -bir diğer deyişle özneden hemen sonra- yüklemin kullanılması gerektiğini söylemiştik. Yüklemden sonra ise cümledeki nesne olan "ice-cream" ifadesi kullanılmış.
Şimdi daha fazla örnek cümle inceleyerek İngilizce öge sıralamasını pekiştirelim;
Bu sefer kurduğumuz İngilizce cümlenin öznesi bir zamir değildir. Bunun yerine bir isim Ali cümlemizin öznesi olarak kullanılmıştır. Ancak cümlenin öznesinin zamir veya isim olmasına bakılmaksızın, İngilizce cümlelerde cümleye özne ile başlanılır. İkinci sırada ise "yemek" fiilinin geçmiş zamanla çekimlenmiş hali olan "ate" ifadesi kullanılmış. İngilizce cümleler de özneden hemen sonra cümlenin yükleminin kullanılması gerektiğini unutmayınız. Üçüncü sırada ise "makarna" anlamına gelen "pasta" kelimesi kullanılmış. Bu kelime cümlemizdeki nesnedir. İngilizce öge sıralaması özne+yüklem+nesne şeklinde yapılmıştır.
- My father watches television.
"my father" özne, "watch" izlemek anlamına gelen yüklem, televizyon ise cümlemizin nesnesidir.
Cümleye, cümlenin öznesi olan "they" ifadesiyle başladık. İkinci sırada "oynamak" anlamına gelen "play" fiilini, üçüncü sırada ise cümlemizin nesnesi olan "football" ifadesini kullandık. Cümleyi Türkçe'ye çevirdiğimiz de "Onlar futbol oynar" şeklinde çeviririz. Ancak İngilizce'deki öge dizilimi; "Onlar oynar futbol" şeklindedir. Yani Türkçe ve İngilizce öge sıralamasında "futbol ve oynamak" ifadeleri yer değiştirmiştir.
Bu cümlede de öge sıralamasını "özne+yüklem+nesne" şeklinde gerçekleştirdik.
Bu cümlede ise bir nesne yer almamaktadır. Bu örnek cümlemizin anlamı; "O gitti" şeklindedir. Görüldüğü üzere cümlede bir nesne mevcut değildir. Dolayısıyla bu cümle özne ve yüklemden ibarettir. İçinde nesne yer almayan cümleleri İngilizce'ye çevirmek daha kolaydır. Nitekim nesne içermeyen cümlelerde öge sıralaması; "özne+yüklem" şeklindedir. Bundan dolayı nesnesi cümlelerin İngilizce sıralaması Türkçe öge sıralamasına benzer.
İngilizce Öğe Sıralaması - Yer Zarfı
Yukarıda özne, yüklem ve nesne gibi ifadelerin İngilizce cümlelerde hangi sıralamada olması gerektiğinden bahsettik. Ancak bütün cümleler sadece bu tür öğelerle kurulmaz. Bazı cümlelerde farklı ögelerde bulunabilir. Örneğin; cümlede belirtilen eylemin nerede gerçekleştiğini bildiren yer zarfları. Aşağıdaki Türkçe yer zarflarına bakarak, yer zarfları ne demek olduğunu görebilirsiniz.
Bu tür ifadeler, cümlelerde belirtilen eylemlerin nerelerde gerçekleştiğini bildirmektedir. Peki içinde yer zarfı olan cümleleri İngilizce'ye çevireceğiz zaman bu ifadeleri cümlenin neresinde kullanmamız gerekir. Bu sorunun cevabına geçmeden önce Türkçe cümlelerde yer zarflarının nerelerde kullanıldığını görelim;
Yukarıdaki Türkçe örnek cümleden görülebileceği gibi, Türkçe cümlelerde yer zarfı cümledeki özneden sonra kullanılır. Şimdi de bu cümleyi İngilizcesi ile karşılaştırınız aşağıdaki görseli analiz edelim;
Yukarıdaki görselden görüldüğü gibi, Türkçe cümlede ikinci sırada kullanılan "evde" ifadesi, İngilizce cümlede nesneden sonra kullanılmış. Öyleyse şöyle söylemek yanlış olmaz; "içinde yer zarfı bulunan cümleleri İngilizce'ye çevirirken, yer zarflarını cümledeki nesneden sonra kullanmaya dikkat etmeliyiz."
Yer zarfı içeren Aşağıdaki cümlelerin öyle sıralamasına dikkat ediniz;
- Ahmet visited me at the hospital.
"Hastanede" anlamına gelen "at the hospital" ifadesi cümlemizin yer zarfıdır ve cümledeki nesneden sonra yer almıştır.
- We watched the match at Santiago barnebau.
"Santiago Bernabeu'da" anlamına gelen "at Santiago Bernabeu" ifadesi de cümledeki yer zarfıdır ve cümledeki nesneden sonra kullanılmıştır.
- My mother works at a school.
"Benim annem bir okulda çalışır" anlamına gelen bu cümlemizde de, eylemin gerçekleştiği yer "bir okulda" ifadesiyle belirtilmiştir. Dolayısıyla bu ifade, cümledeki "yer zarfıdır".ve nesneden sonra kullanılmıştır.
"Ben odamda uyurum" anlamına gelen bu cümlelede "odamda" ifadesi cümledeki yer zarfıdır ve cümledeki yüklemden sonra kullanılmıştır. Bu cümlede bir nesne yer almadığı için, yüklemden hemen sonra yer zarfı kullanılmıştır. Eğer bir nesne bulunsaydı, yüklemden sonra yani "sleep" fiilinden sonra nesneyi kullanacaktık. Daha sonra ise benim odamda anlamına gelen "in my room" yer zarfı kullanılacaktı.
- She cooked dinner in the kitchen.
"O, akşam yemeğini mutfakta pişirdi" anlamına gelen bu cümlede eylemin gerçekleştiği yeri bildiren ifade yani cümledeki yer zarfı "in the kitchen" ifadesidir. Dolayısıyla bu ifade cümledeki nesneden -akşam yemeği- sonra kullanılmıştır.
İngilizce Öge Dizilimi - Zaman Zarfları
Bazı cümlelerde ise, yer zarfının yanı sıra bir de "zaman zarfı" bulunur. Zaman zarfı; cümlede belirtilen eylemin ne zaman gerçekleştiğini bildiren ifadelerdir. Aşağıdaki Türkçe örneği inceleyerek zaman zarflarının ne demek olduğunu ve Türkçe cümlelerde nerede kullanıldığını görelim;
"Dün" ve "bugün" ifadeleri belirtilen eylemlerin zaman gerçekleştiğini bildirdiği için zaman zarflarıdır.
- Ben dün bahçede arabamı yıkadım.
Aşağıdaki görselde yukarıdaki cümle İngilizceye çevrilmiş ve cümlenin öğeleri gösterilmiştir dikkatle incelemenizi tavsiye ederim;
Yukarıdaki görselden görebileceğiniz gibi içinde zaman zarfı yer alan cümlelerde "son sırada zaman zarfı kullanılır". Yukarıdaki cümlemizde eylemin ne zaman gerçekleştiğinin bildiren "Dün" kelimesi cümlemizdeki zaman zarfıdır. Dolayısıyla cümlenin sonunda kullanılmıştır
Ancak Türkçe'de zaman zarfını, özneden hemen sonra kullanmak zorunda değiliz.
Cümleyi nasıl vurgulamak istediğimize bağlı olarak zaman zarfını kullanacağımız yeri değiştirebiliriz. İngilizce'de ise böyle bir kullanım yoktur. İngilizcede zaman zarfı -istisnai durumlar hariç- her zaman cümlenin sonunda kullanılır.
Yukarıdaki görselde görebileceğiniz gibi "dün" anlamına gelen "yesterday" kelimesi cümlenin sonunda kullanıldı. İngilizce sıralamasına göre yer zarfları cümlenin sonunda yer alır. Aşağıdaki örnek cümleleri inceleyelim;
"Ben bir saat önce öğlen yemeği yedim" anlamına gelen bu cümlede "bir saat önce" ifadesi cümledeki zaman zarfıdır ve cümlenin sonunda kullanılmıştır.
- I will graduate next year.
"Ben önümüzdeki sene mezun olacağım" anlamına gelen bu cümlede de "önümüzdeki yıl" ifadesi cümlede belirtilen eylemin ne zaman gerçekleştiğini bildirdiği için cümledeki zaman zarfıdır. Dikkat ederseniz bu ifadede de cümlenin sonunda yer almıştır.
- She will leave in two days.
"O iki gün içinde ayrılacak" anlamına gelen bu cümlede de "iki gün içinde" ifadesi cümlenin sonunda yer alan zaman zarfıdır.
- My brother was here the day before yesterday.
"Kardeşim dünden önceki gün buradaydı" anlamına gelen bu cümlede de "the day before yesterday" ifadesi cümlenin zaman zarfıdır ve cümlenin sonunda yer almıştır.
- David stopped smoking last year.
"David geçen sene sigara içmeyi bıraktı" anlamına gelen bu cümlede "geçen yıl" ifadesi cümlenin zaman zarfıdır ve cümlenin sonunda kullanılmıştır.
Değerli öğrenciler İngilizce öge sıralaması son derece önemli bir konudur. Anadili Türkçe olan öğrenciler Türkçe'den direk çeviri yaparak İngilizce konuşmaya çalıştıkları için bu konuda sıklıkla hata yapabilirler. Ancak öge sıralaması düzgün yapılmazsa anlamsız İngilizce cümleler kurulacaktır. Türkçede devrik cümleler kurarak da iletmek istediğimiz mesajı iletebiliriz. Ancak İngilizcede devrik cümle neredeyse yok denecek kadar azdır. Dolayısıyla kurduğumuz İngilizce cümlelerin öge sıralamasının doğru yapılmasına mutlaka dikkat etmemiz gerekir. Bu noktayı iyi öğrenmek ve cümlelerinizde düşünmeden kullanacak kadar pratik hale getirmeniz gerekir. Tavsiyem; önce kısa cümlelerden -yani özne yüklem- ve -özne yüklem ve nesneden- oluşan cümlelerden başlamanız. Daha sonra yer zarfı ve zaman zarfı içeren cümlelerle devam etmeniz. Bu sayede zaman içerisinde İngilizce'nin bu önemli konusunu -İngilizce öge dizilimi konusunu- otomatik hale getirecek kadar pratikleştirebilirsiniz.
Bundan Sonrası İleri Düzey İngilizce Öğrenmek İsteyenler İçin
İngilizce öge dizilimi ileri düzey İngilizce öğrenmek isteyen öğrencilerin çalışması gereken ilk konulardan biridir. Yukarıdaki dersimizde bu konuyu çok fazla detaya girmeden, ancak bilinmesi gereken bütün yönleriyle anlattık. Ancak sadece İngilizce öge sıralaması bilmek, ileri düzeyde İngilizce öğrenmeye yetmez. İngilizce öğrenmek demek, konuşmalarınızda ve yazılarınızda bu dili etkili şekilde kullanmak, ayrıca İngilizce bir içerikle karşılaştığınızda ne dediğini anlamaktır.
İngilizceyi kısa zamanda ve mantığı ile öğrenmek istiyorsanız, artık bu çok kolay. Piyasada dolaşan 3 günde 5 günde İngilizce öğreteceğini iddia eden set veya sitelerin aksine, gerçekçi bir anlayışla 60 gün içerisinde evinizin rahatlığında İngilizce öğrenebileceğinizi iddia ediyoruz. Peki bu nasıl olacak?
60 gün içerisinde İngilizce öğrenmeniz için yapmanız gereken iki şey var;
1- hayat ingilizce adlı YouTube kanalımızı ziyaret edip abone olmalı ve İngilizcenin en temel ve gerekli konularını özel ders kalitesinde anlattığımız videolarımızı dikkatli bir şekilde izlemelisiniz.
2- İngilizce videolarımızın tamamlayıcısı olan ve dört kitaptan oluşan eğitim setimiz indirmeli ve bu kitaplar aracılığıyla çalıştığınız konuları tekrar etmeli ve pekiştirmelisiniz. Dört kitaptan oluşan İngilizce eğitim setimiz hafıza tekniklerine uygun olarak hazırlandığı için, videolarımızdan izlediğiniz, daha sonra kitaplarımızdan tekrar ederek pekiştirdiğiniz konuları uzun süreli belleğinize transfer edebilbir ve bir daha unutmazsınız. Ayrıca çalışma kitapları aracılığıyla öğrendiğiniz konularla ilgili pratikler yapabilir ve bu bilgileri günlük konuşmalarınızda akıcı bir şekilde kullanmaya başlayabilirsiniz.
Unutmayın!! İngilizce öğrenmek isteyen herkes İngilizce öğrenebilir!!
